FRANCHISING 101 – Cách mua nhượng quyền – Phần 1: Mô hình Kinh Doanh Nhượng Quyền Là Gì?

Nhượng quyền thương hiệu bắt nguồn từ Hoa Kỳ vào những năm 1880s. Mua nhượng quyền thương hiệu là hình thức kinh doanh giúp nhà đầu tư bán hàng hóa và dịch vụ đã có tên tuổi trên thị trường, đồng thời được đào tạo và hỗ trợ vận hành kinh doanh. Nhưng mua nhượng quyền thương mại cũng giống như bất kỳ khoản đầu tư nào khác: không có gì đảm bảo thành công.

Theo Ủy ban Thương mại Liên bang của Hoa Kỳ, đây là những hướng dẫn để giúp quyết định xem nhượng quyền thương mại có phù hợp với bạn hay không, bao gồm:

• Gợi ý những cách tìm kiếm cơ hội nhượng quyền
• Những điều cần làm rõ với chủ thương hiệu / bên nhượng quyền (franchisor) trước khi đầu tư.
• Giải thích cách sử dụng tài liệu tiết lộ mà bên nhượng quyền phải cung cấp cho nhà đầu tư / bên nhận quyền (franchisee) – theo Quy tắc nhượng quyền của FTC – để bạn có thể điều tra và đánh giá cơ hội nhượng quyền.

MÔ HÌNH KINH DOANH NHƯỢNG QUYỀN

Nhượng quyền thương hiệu cho phép nhà đầu tư hoặc bên nhận quyền (franchisee) điều hành một công việc kinh doanh. Bạn trả phí nhượng quyền (franchise fee) để được sử dụng hợp pháp một hệ thống hoặc hình thức kinh doanh do bên nhượng quyền (franchisor) phát triển, bao gồm tên thương hiệu và được hỗ trợ trong thời gian cụ thể. Ví dụ, bên nhượng quyền có thể trợ giúp bạn:

• Tìm kiếm vị trí cho cửa hàng của bạn
• Đào tạo ban đầu và hướng dẫn vận hành
• Tư vấn về quản lý, tiếp thị hoặc nhân sự.

Bên nhượng quyền (franchisor) thường hỗ trợ bên nhận quyền (franchisee) thông qua các bản tin định kỳ, số điện thoại miễn phí, trang web hoặc các cuộc hội thảo.

Khi nhượng quyền thương hiệu, nhà đầu tư / bên nhận quyền phải trả các chi phí xác định, chịu sự kiểm soát của bên nhượng quyền và các nghĩa vụ theo hợp đồng.

1 | Chi phí

Để được sử dụng tên thương hiệu hợp pháp và hưởng lợi từ  từ sự hỗ trợ của bên nhượng quyền, bên nhận quyền sẽ trả một số hoặc tất cả các khoản sau:

a. Phí nhượng quyền ban đầu và các chi phí khác

Đối với các thương hiệu quốc tế, phí nhượng quyền (franchise fee) ban đầu thường sẽ dao động từ hàng chục nghìn đô la đến vài trăm nghìn đô la. Các chi phí đáng kể khác bao gồm: chi phí để thuê, xây dựng, trang bị một cửa hàng và mua hàng tồn kho ban đầu. Bên nhận quyền cũng có thể phải trả tiền giấy phép hoạt động và bảo hiểm cũng như phí “khai trương” cho bên nhượng quyền để quảng bá cửa hàng mới của bạn.

b. Tiếp tục thanh toán tiền bản quyền

Bên nhận quyền có thể phải trả tiền bản quyền (royalty fee) cho bên nhượng quyền dựa trên tỷ lệ phần trăm của tổng doanh thu hàng tuần hoặc hàng tháng. Thông thường, bên nhận quyền phải trả tiền bản quyền cho quyền sử dụng tên thương hiệu của bên nhượng quyền, dù cho hoạt động kinh doanh có hiệu quả hay không.

Bên nhận quyền có thể phải trả tiền bản quyền trong suốt thời gian thỏa thuận nhượng quyền thương hiệu của mình ngay cả khi bên nhượng quyền không cung cấp các dịch vụ mà họ đã hứa và ngay cả khi bạn quyết định chấm dứt sớm thỏa thuận với bên nhận quyền.

c. Phí quảng cáo

Nhà đầu tư / bên nhận quyền sẽ phải trả phí marketing, phí quảng cáo. Tuy nhiên, có những thương hiệu / bên nhượng quyền không thu phí quảng cáo mà để cho bên nhận quyền tự thực hiện. 

Một số phần của phí quảng cáo có thể được phân bổ cho quảng cáo quốc gia hoặc để thu hút các chủ sở hữu nhượng quyền thương hiệu mới, hơn là để quảng bá cho cửa hàng của bạn. 

2 | Quyền kiểm soát của Bên nhượng quyền

Để đảm bảo tính đồng nhất, bên nhượng quyền thường kiểm soát cách thức hoạt động kinh doanh của bên nhận quyền. Các biện pháp kiểm soát này có thể hạn chế đáng kể khả năng của bạn trong việc thực hiện các phán đoán kinh doanh của riêng mình. Bên nhượng quyền có thể kiểm soát:

a. Phê duyệt trang web

Nhiều bên nhượng quyền giữ quyền phê duyệt các địa điểm cho các cửa hàng của họ và có thể không phê duyệt địa điểm bạn chọn. Một số bên nhượng quyền thực hiện các nghiên cứu rộng rãi về địa điểm như một phần của quá trình phê duyệt và địa điểm mà họ phê duyệt có thể có nhiều khả năng thu hút khách hàng hơn.

b. Tiêu chuẩn về thiết kế hoặc hình thức

Bên nhượng quyền có thể áp đặt các tiêu chuẩn về thiết kế hoặc hình thức để đảm bảo các cửa hàng luôn được thống nhất. Một số bên nhượng quyền yêu cầu cải tạo định kỳ hoặc thay đổi thiết kế; việc tuân thủ các yêu cầu này có thể làm tăng chi phí của bạn.

c. Hạn chế đối với Hàng hóa và Dịch vụ 

Bên nhượng quyền có thể hạn chế hàng hóa và dịch vụ mà bạn bán. Ví dụ: nếu bạn sở hữu một nhượng quyền thương mại nhà hàng, bạn không thể tự ý thay đổi thực đơn. Nếu bạn sở hữu nhượng quyền sửa chữa hộp số ô tô, bạn có thể không được thực hiện  các loại công việc ô tô khác như sửa chữa hệ thống điện hoặc phanh.

d. Hạn chế về phương thức hoạt động

Bên nhượng quyền có thể yêu cầu bạn hoạt động theo một cách cụ thể. Họ có thể ra lệnh giờ; duyệt trước bảng hiệu, đồng phục nhân viên và quảng cáo; hoặc yêu cầu bạn sử dụng các thủ tục kế toán hoặc sổ sách kế toán nhất định. Trong một số trường hợp, bên nhượng quyền có thể yêu cầu bạn bán một số hàng hóa hoặc dịch vụ với mức giá chiết khấu cụ thể, điều này có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận của bạn. Hoặc, bên nhượng quyền có thể yêu cầu bạn chỉ mua vật tư từ một nhà cung cấp đã được phê duyệt, ngay cả khi bạn có thể mua hàng hóa tương tự ở nơi khác với giá rẻ hơn.

e. Hạn chế đối với khu vực bán hàng

Bên nhượng quyền có thể giới hạn doanh nghiệp của bạn ở một vị trí hoặc lãnh thổ bán hàng cụ thể. Nếu bạn có lãnh thổ “độc quyền” hoặc “được bảo vệ”, điều đó có thể ngăn bên nhượng quyền và các bên nhận quyền khác mở các cửa hàng cạnh tranh hoặc phục vụ khách hàng trong lãnh thổ của bạn, nhưng nó có thể không bảo vệ bạn khỏi mọi sự cạnh tranh của bên nhượng quyền.

Ví dụ: Bên nhượng quyền có thể có quyền cung cấp cùng một loại hàng hóa hoặc dịch vụ trong khu vực bán hàng của bạn thông qua trang web, danh mục của chính họ, các nhà bán lẻ khác hoặc các cửa hàng cạnh tranh của một công ty nhượng quyền thương mại khác thuộc sở hữu của công ty.

3 | Nghĩa vụ hợp đồng

Hợp đồng nhượng quyền chỉ kéo dài trong số năm ghi trong hợp đồng. Bạn có thể mất quyền nhượng quyền thương mại của mình nếu bạn không tuân thủ hợp đồng. Bạn sẽ không có quyền gia hạn trừ khi bên nhượng quyền cho bạn quyền đó.

a. Chấm dứt

Bên nhượng quyền có thể chấm dứt hợp đồng nhượng quyền của bạn vì nhiều lý do, bao gồm cả việc bạn không trả tiền bản quyền hoặc không tuân theo các tiêu chuẩn thực hiện và các hạn chế bán hàng. Nhiều hợp đồng nhượng quyền thương mại sẽ cho bạn cơ hội “sửa sai” việc thỉnh thoảng không tuân thủ (như thanh toán chậm một lần) nhưng vẫn có quyền chấm dứt nhượng quyền thương mại của bạn đối với những trường hợp thất bại khác. Nếu quyền kinh doanh bị chấm dứt, bạn có khả năng mất toàn bộ khoản đầu tư của mình.

b. Gia hạn

Các thỏa thuận nhượng quyền có thể kéo dài tới 20 năm. Gia hạn không tự động. Khi kết thúc thời hạn hợp đồng, bên nhượng quyền có thể từ chối gia hạn hoặc có thể đề nghị gia hạn không có các điều khoản và điều kiện giống như hợp đồng ban đầu của bạn. Ví dụ: Bên nhượng quyền có thể tăng các khoản thanh toán tiền bản quyền, áp đặt các tiêu chuẩn thiết kế mới và các hạn chế bán hàng, hoặc giảm lãnh thổ của bạn. Bất kỳ thay đổi nào trong số này có thể dẫn đến chi phí cao hơn, giảm lợi nhuận hoặc cạnh tranh nhiều hơn từ các cửa hàng thuộc sở hữu của công ty hoặc các đơn vị nhận quyền khác.

Là công ty tư vấn nhượng quyền số 1 Việt Nam, VN Franchise là đại diện độc quyền của nhiều thương hiệu quốc tế và giúp cho nhiều doanh nghiệp phát triển kinh doanh nhượng quyền.

Vui lòng LIÊN HỆ info@vnfranchise.vn để được tư vấn nhượng quyền thương hiệu.

VN Franchise (theo Federal Trade Commission)

Bài viết liên quan

• Bách Hóa Xanh chưa có dự định gọi thêm vốn sau thương vụ chào bán riêng lẻ, “át chủ bài” của Thế Giới Di Động hé lộ kế hoạch lên sàn chứng khoán
• Chủ chuỗi Pizza 4P’s ghi nhận mức lợi nhuận kỷ lục hơn 115 tỷ đồng trong năm 2023, ‘sạch bóng’ nợ trái phiếu
• AEON Việt Nam tăng tốc ra mắt thêm địa điểm kinh doanh mới
• Lợi nhuận của các doanh nghiệp bán lẻ sẽ phục hồi tốt?
• Kinh tế Việt Nam quý I năm 2024